Eikefjord skuledistrikt
Frå Eikefjord -skuledistrikt nr. 6 i Kinn -finst det bevart ein skuleprotokoll som er ført frå og med 1838, og på basis av denne kan vi følgje skulen og læraren sin årsrytme. Skuledistriktet hadde fire roder.
Vasset, Svardal, Sunnarvik og Knappstad.
Eikefjord, Hovland, Kvalvik, Tonheim og Tonheimslia.
Eikevoll, Sørdal, Øyra, Endestad og Løkkebø.
Ramsdal, Humlestøl, Svarthumle, Seterli, Agledal og Langedal.
I kvar rode heldt læraren skule i 48 dagar årleg, fordelt på åtte veker med seks dagar skule i veka. Etter han var ferdig med ei rode, vandra han vidare til neste for å halde skule der. Totalt heldt han skule i 32 av årets veker.
Budsjett
Ein kan lese om budsjettet til omgangsskulen i heradstyreprotokollane heilt tilbake til budsjettmøtet 14-18 september 1864.
Nesten kvart år framover kan ein lese i heradstyreprotokollane om skuleskatten som innbyggarane i heradet måtte betale, og det vart også bestemt kor mange dagar omgangsskulen skulle vere hos kvar enkelt og total skuledagar i året.
8 august 1872 – Regulering av skulekretsar:
Løkkebø krets: Mads Rasmussen Løkkebø 8 dagar, Morten Andersen 5, Lars Sørensen 11, Simon Mortensen 11, Anders Larsen 5, Henrik Torgersen 5, Jens Eliassen Indestad 5, Bendik Hansen 11, Andreas Eliassen 7, Anders Berthelsen 5, Elias Nilsen Øren 11 dager.
Langedal krets: Anders Rasmussen Langedal 5 dager, Johan A. 9, Simon B 8, Anders E Sæterli 8, Ole A Svarthumle 8, Mads Eriksen 7, Martinus Pedersen 7, Absalon Andersen Ramsdal 6, Alexander O 5, Samson Madsen 4, Josef M Humlestøl 3, Mads Simonsen 3, Ole C Agledal 3, Morten J Syrdal 4, Andreas Ekevold 4 dager.
Eikefjord krets: Anders Kvalvik 15 dagar, Christoffer S 3, Rasmus Hovlandshamn 2, Elle E 4, Niels I Hovland 6, Ole Kr. Arntsen 5, Ole Olsen 4, Mads Madsen 4, Ole M Eikefjord 3, Anders A 2, Jacob A 3, Charsten Salamonsen 7, Anders J 4, Mads O Knapstad 5, Bendik T. 4, Henrik J 4, Simon A 4, Johannes H 2, Thor A 3.
1 mars 1877 – skuleholdet
Løkkebø: Elias Øren 11 dager, Anders B Indestad 5, Andreas E Indestad 7, Bendik H Indestad 11, Elen H 5, Henrik T Løkkebø 5, Anders L Løkkebø 5, Simon M 11, Søren L 2, Hans L 7, Ole Olsen 7, Mads R 8. Tilsammen 84 dager
Langedal: Samson M Ramsdal 5, Absalon Andersen 6, Josef M Humlestøl 3, Moses A Svarthumle 4
Ole Andersen 8, Simon B Langedal 9, Jens M 6, Johannes M Syrdal 3, Alexander Olsen 5, Ole M Svarthumle 2, Martinus P 7, Anders Eliassen Sæterli 9, Johan A Langedal 8, Ole O Agledal 4, Samson Ekevold 3. Tilsammen 84 .
Eikefjord: Anders A Kvalvik 15, Anders C 4, Nils I Hovland 10, Ole O? 6, Landhandler S Hopen 12, Ludvig A Eikefjord 6, Salamon J 5, Anders A 4, Søren B Knapstad 4, Simon A 6, Thor A 4, Rasmus A Hovlandshamn 4, Ole og Dreier E 4, Ole M A Hovland 6, Niels Madsen 6, Anders J Eikefjord 7, Handelsforeningen 4, Ole Madsen 5, Anders Larsen Knapstad 4, henrik Joh. 7, Enken Susan Pedersen 3. Tilsammen 126 dager.
Barlindbotn: Anders Johannesen Enke 35 dager, Markus Kalsvik 21, Anders Kalsvik 7, Josef Dypevik 14, Ole Hopsteig? 7 – 84 dager.
Sjølv om Eikefjord hadde skulehus frå 1863 kan ein lese at bønder og handelsmenn var pålagt skuleplikt både i 1872 og 1877. Les ein lova ser ein at skulelæraren skulle ha fri kost og losji hos bebuarane.
AVSIDESLIGGANDE GARDAR
Det var ikkje like enkelt å komme seg til alle avsidesliggande gardar for dei som gjekk på omgangsskulen. Kommunestyret bestemte 15. januar 1869 at gardane Agledal i Langedal krets, Sørdal og Nerstøl i Løkkebø krets skulle reknast som einsleg liggande bustader og at oppsittarane på nemnte garder burde gje ei godtgjersle til fordeling blant dei skulepliktige innbyggjarane i kretsen som overtok skulehaldet.
Agledal og Sørdal skulle betale ei godtgjersle på 12 skilling pr dag og for Nerstøl skulle 24 skilling vere passande.
UTPANTING AV SKULESKATTEN
Ikkje alle betalte skuleskatten som var pålagt og det vart dermed fortatt utpanting hos dei som ikkje betalte. 8 august 1872 fekk ordføraren i oppgåve «å foreta dei fornødne foranstaltinger til avhenting og oppbevaring av det av lensmand Lind utpantede for skuleskatten for 1871».
Lov om Folkeskolen paa Landet. Stockholms Slot den 26de Juni 1889.
Lov om folkeskolen på landet blei vedtatt på Stockholm slott den 26. juni 1889. Lova slo fast at det i alle herad skulle vere 2 delte folkeskular. Kvart herad skulle delast inn i skulekretsar der det skulle vere ein skule. Einsleg liggande bustadar kunne slåast saman med andre kretsar. Første avdeling var for barn mellom 7 og 10 år, andre avdeling for barn frå 10 – 14 år. Undervisninga skulle vare i 12 veker kvart år
10 DESEMBER 1891
Skolestyret la fram eit forslag til ny kretsinndeling for skulane. Heradstyret meinte at dersom Kinn kommune var rik og mektig kunne ordninga kanskje godkjennast, men heradet var av dei fattigaste innan for amtet. Den foreslåtte kretsinndeling ville vere aldeles ruinerande sjølv om søknad om ein tredjedels statsbidrag til lærarlønningar blei innvilga.
Skulebudsjettet for 1892, som blei utarbeida på basis av denne ordning var på kr 9323, der lærarlønningar var kr 7340. I tillegg kom eit fattigbudsjett på 8660 kr og på sida av dette andre kommunale utgifter. Det var derfor nødvendig at det kom fram ein billigare ordning enn den som var foreslått og denne måtte finnast utan at skulen ville lide.
Skoleloven gav lov å bruke hjelpelærar i småskulen og i mindre kretsar og heradstyret kunne ikkje skjønne anna enn at disse med like stort hell kunne overta undervisninga i første avdeling av dei todelte skulane. Hjelpelærar eller lærarinner hadde ein vekeløn på kr 8 mens lærar kosta kr 16. Dette ville for Kinn herad, der det var foreslått 10 todelte skular, gje ein ikkje liten innsparing årleg.
Det var uheldig at skulestyret hadde tilsett 4 lærarposter før skuleordninga var vedtatt, men forhåpentleg var lærarane tilsett på vilkår som ikkje ville hindre ein ordning som var rimelegare samtidig som læringa gav like gode resultat.
Å komme med nye forslag låg utanfor heradstyret sin kompetanse, men innan saken vart sendt til overtilsynet for uttalelse måtte ein ny kretsinndeling utarbeidast, med større innsparing enn den forrige.
14 JANUAR 1892
Heradstyret behandlar skriv frå skuledirektøren om den nye kretsinndelinga. Skuledirektøren forslo å slå saman Sunnarvik og Eikefjord krets.
Heradstyret avsa slik fråsegn:
Veglengd til ein sentralt stad mellom Eikefjord og Sunnarvik, der man gjekk ut frå at skulehus eventuelt måtte byggjast i tilfelle disse to kretsane måtte slåast saman er følgjande:
Cirka 5000 meter frå Knapstadåsen,
Cirka 5000 meter frå Rimmen
Bustadar i Sunnarvik krets cirka 6000 meter
Og frå Kvalvik i Eikefjord krets, cirka 5000 meter
I tillegg kom det at frå Knapstadgårdene kun gjekk ein dårlig gangsti frå de respektive bustadar. Heradstyret såg det nær sagt umulig å få ein samla skule, man måtte i all fall vere innstilt på å opprette 2 eller fleire småskular og heradstyret ville derfor ikkje vedta ordninga foreslått av overtilsynet.
Lov om folkeskolen på landet frå 1889 gav startskotet til den store utbygginga av grendaskular blant anna i Eikefjord
Eikefjord skule 1863 – ny skule i 1901
Langedal 1896
Sunnarvik 1903
Svarthumle 1907
Barlindbotn 1915
Løkkebø 1928
Tonheim 1939
